וואו האב איך אריינגעבלאנדזשעט?

אין הימל זענען דא צוויי היכלים, איינס נעבן די צווייטע, דער היכל הנגינה מיטן היכל התשובה. און ניין, איך בין נישט דא אייך מוסר צו זאגן, אבער הערט א
אינטערסאנטע מעשה.

איין שיינעם טאג טרעף איך מיך שפאצירן אין די היכלים, און איך קוק זיך ארום, און זוך וואו אריינצוגיין. מיט איין בליק אריין צום היכל התורה, זעה איך אז איך דארף נאך אסאך לערנען צו קענען דארט באמת זיך טרעפן דאס פלאץ. אידן מיט לאנגע בערד און פארקנייטשטע שטערןס שטייען פארבויגן איבער שטענדערס מיט אפענע גמרות און זענען זיך מתענג בתענוגי העולם הבא די הייליגע תורה. עס כאפט מיר א שוידער, וואס טוה איך אויב מ’גיט מיר א גמרא און מ’שטעלט מיך דארט אריין? ווי לאנג וועל איך קענען קוקן אויף די הקדמות, הסכמות, און פענעמוראנטן? איך דארף מיך זעצן לערנען…

איך שפאציר דורך דעם היכל העבודה, עס גייען קולות ביזן הימל מ’דאוונט מיט כוונה, ווער אינטערן טלית, און ווער מיטן קאשקעטל, אבער דער קול איז חוצב להבות אש, עס קרעמפט מיר ביים הארצן, איך בין נאך ווייט נישט ראוי דא אריינצוגיין, איך וועל צווישן די אלע עובדים אויסזעהן אובד…

גיי איך אביסל אראפציהר אפשר וועל איך טרעפן א פלאץ זיך אריינצוזעצן ערגעצוואו און טרעפן א סביבה מיט אידעלעך פון מיין שטייגער, אלזא טרעף איך מיך הארט נעבן דעם היכל גמילות חסדים, איך קלער, אה! דאס איז דאך שוין א היכל וואס אונזער דור איז אזוי שיין מוקיר, לאמיך זעהן וואס דארט טוהט זיך. איך עפן אויף די טיהר, א ריזיגער גאלדענער טויער און עס אנטפלעקט זיך א גמילות חסדים היכל, וואו אידן זיצן און זענען עוסק אינעם חסד מיט וואס זיי זענען פארנומען געווען בחייהם, איינער גיט היטשעס א צווייטער קאכט פאר קראנקע, א דריטער זינגט מיט א פידעלע פאר אן עלטערן איד, עטליכע גייען נאך געלט. וכו’.

זאל איך אריינגיין? ניין! איך האב נאך אסאך צו טוהן אין די נושא פון חסד פאר איך בין גרייט צו אריינגיין אין היכל פון וואו מ’קען נישט צוריקקומען בעפאר תחיית המתים.

איך גיי ווייטער א שטרעקע פון עטליכע מייל און איך זעה צוויי הערליכע היכלים איינס נעבן צווייטן, מיט גרויסע שילדן “היכל הנגינה”, און גראד דערנעבן “היכל התשובה”. דאס דארף שוין זיין אינטערסאנט! נגינה? וועלכער דור קען זיך פארמעסטן מיט אונזער דור אין נגינה? וועם האבן זיי אלע געהאט? אפאר חזנים’לעך מיט אפגעריבענע שטימעס? מיר האבן דאך היינט צו טאג דעם היכל הנגינה אויפן עולם הזה אליינס…

איך בליק אריין! עס ווערט מיר פינסטער, עס שטייען דארט צדיקי עולם מיט די אינסטרומענטן מיט וואס זיי האבן געשפילט מעורר צו זיין לבבות ישראל, ועל גביהם דער משורר עליון דוד מלך ישראל חי וקיים מיטן פידעלע, און מ’הערט א נגינה וואס איז מושך את הלב מיט אהבה און יראה געפלאכטן און דרינגט אריין אין יעדן אדער צום הארץ, אזש דער רביעית דם התמצית שפירט ווי עס טרוקנט אפ… איך שפרינג אוועק, איך בין נאך נישט גרייט פאר די אייביגקייט דא.

ממש דארט הארט דערנעבן איז די טיהר צום היכל התשובה, נו! אויך אן עסק וואס איך קען ווען נוצן, אבער יום כיפור פאסט איך, תחנון זאג איך, סליחות דאוון איך, בין איך דאך אויך א בעל תשובה, לאמיך כאפן א בליק וואס דארט גייט פאר.

עס רייסן זיך אידן מיט א אינערליכן געוויין און געבעט צום אויבערשטן אויף תשובה, און זיי זענען עוסק אין תשובה מיראת התרוממות… עס שרעקט מיך ביים הארצן, איך לויף מיט די נשמה אין די האנט און קען קוים כאפן דעם אטעם פון דעם שרעק וואס הערשט און איז אומבאגרייפליך פארן פשוטן בשר ודם.

איך זיץ אינדרויסן אויף א קליינעם קעסטל און פרוביר זיך צו בארואיגן פון וואס איך האב נארוואס דורכגעלעבט, און דאס הארץ קלאפעניש ווערט אביסל רואיגער, ווען פלוצלינג הער איך א געזאנג…

איך לויף קוקן, ווער זינגט דאס דא אינדרויסן פון די היכלים? איך האב געמיינט אז נאר אין עולם הנגינה זינגט מען? דא איז דאך אן ערנסטער מקום א עולם האמת?

א קליינער בריקל מיט א געבויטע הערליכע פלאטפארמע צווישן עולם התשובה און עולם הנגינה, אויף וועלכן עס שטייען באגאבטע זינגער’ס און זינגען פארן הייליגן באשעפער, עס ציהט מיך צו זעהן וואס דארט קומט פאר? ווער זענען די זינגערס וואס האבן צוזאם געבראכט די צוויי היכלות און באנוצן זיך מיט אזוינע געהויבענע כוחות פונעם היכל התשובה און היכל הנגינה.

אה איך זעה שוין!!! די קאפעליע פון דעם הערליכן נייעם סידי “על המזון”!

מ’זינגט פארן באשעפער איבער די גרויסקייט פון די מצוה פון ברכת המזון!

מ’איז מעורר אידן צו טוהן די מצוה בשלימות!

איך פרעג איינעם: זאג נאר פארוואס פונקט דא צווישן די צוויי היכלים??

זאגט ער מיר: דאס איז אן ארבעט וואס פארמאגט די טאלאנט פון היכל הנגינה, און דאס ערנסטקייט פון היכל התשובה, דערפאר דא אין הימל האט יעדע זאך דאס פלאץ, און פאר אט די הערליכע ווערק איז קיין בעסערע פלאץ נישטא ווי צווישן די צוויי הייליגע היכלים.

יא! פארדעם האב איך מיט אלע כוחות פרובירט צו האבן א חלק אין די הייליגע ארבייט! יעצט פארשטייט איר שוין וואס זאלץוואסער זוכט אין דעם נייעם על המזון סידי??? וואלט איר נישט געוואלט דארט זיין?

יעצט איין מאל לאמיר עס באווייזן

בס”ד

צו מיינע טייערע חברים, ישראל קדושים, רחמנים בני רחמנים.

עס איז נישט מיין סדר צו קומען צו אייך מיט אזא בקשה, אבער ההכרח לא יגונה, און אפשר אין אזא זמן ווי אלול, ווען יעדער זוכט זכותים, וועל איך אפשר נושא חן זיין און באקומען א געהעריגע אנטווארט פון כאטש א טייל פון די חשוב’ע לייענער’ס.
עס האט זיך געוואנדן צו מיר איינער פון די לייענער און אומוועלדיג האט ער אביסל פארציילט פון זיין מצב וואס האט מיך גאר שטארק באנומען.
א איד פון אונזערע גוטע פריינט איינער וואס האט אסאך בייגעשטייערט צו אונזער וועלטל, און איז נאך אלס בתוכינו אלס מיט א שמייכל און א גוט ווארט.
די קינדער לאזט מען אים נישט אריין אין די מוסדות
עסן גיט מען אים שוין נישט אויף בארג.
זיין דירה איז אין פארקלאוזשער, און ער איז געפאקט אין באקסעס גרייט יעדן טאג צו פארלאזן.

איך דארף אייך נישט זאגן אז מיט 7 קינדערלעך אין שטוב איז דאס א מצב וואס “אומדערטרעגליך” איז א שיין ווערטל דערויף…
איך האב פון מיין זייט אנגעהויבן צו טוהן וועגן די קינדער און די עסן אז ס’זאל זיך אביסל געבן א ריר דער מצב, און איך טוה פעולות מיט די הילף פון אפאר טייערע עסקנים, אים צוריק אריינצושטעלן אין א פרנסה וואס איז פאסיג, (דער איד האט אלס געארבעט, און איז ממש ארויסגעפאלן פון א פרנסה פון איין טאג אויפן צווייטן, און ער קוילערט זיך בארג אראפ זינט דאן)
אויב קען איך מיט אייער הילף און הארץ, שאפן פאר דעם איד א סכום פון $10,000 קען מען אים צוריק שטעלן אויף די רעלסן און האבן א חלק אין אזויפיל נפשות בישראל אויפצורעכטן אויף אייביג.
וואס וויל איך דען פון אייך? איך ווייס איר פלאגט זיך אויך! און איך אויך! אבער דער כח הרבים איז דאך עפעס וואס איר זענט מיר אלע מודה אז עס איז נורא נוראות.
לאמיר זיך פארשטעלן אז מיר געבן אים אוועק דעם לעצטן הונדערטער וואס מיר פארמאגן, און דאן גיבט אונז דער באשעפער נאך, וויאזוי וועט מען אונז מקבל פנים זיין ביים משפט דאס יאר ראש השנה? וועט דער הונדערטער זיין נאר סתם נאך א הונדערטער? אדער וועט עס אראפוועגן דעם וואגשאהל אונז צו ברענגען הצלחה ברכה בכל ענינים?
הייליגע טייערע ברודער! העלפטס דעם איד! און לאזט מיך וויסן אין אישי וויפיל געלט איר זענט גרייט צו געבן אדער שאפן, און איך וועל אי”ה מאכן זיכער אז מ’נעמט עס אפ ביי אייך! געדענקט וואס עס איז אויפן וואגשאהל! א גאנצע אידישע שטוב!!!

איך דארף זאגן מער?
מיין אימעיל אדרעס איז:
zaltzvaser@gmail.com

א ראבאטישע וועלט!

עס איז יארע תפצ”ט און די וועלט איז אנגעקומען צו א מצב פון אלוועלטליכע ראבאטיזם.

יענקל ליגט אין בעט און דער אי-וועקער זייגער האקט אויף אים מיט רציחה ביז יענקל זאגט א פעססווארד און דאן לאזט עס נאך!

ארויסגייענדיג פון הויז צום קאר ווארט אויפן דזשי פי עס דער זמן קרי”ש פארן היינטיגן טאג, און א קליינעם סקרין קרי”ש לייענער.

יענקל קומט אן נעבן שוהל און פונדערווייטנס דערקענט מען שוין די געלע דזשעקעטס פון די “יקום פארקינג” ארגעניזעשאן וואס העלפט ארויס טרעפן פארקינג.

ער כאפט דעם טלית בייטל און לויפט אין שול אריין, פארט אראפ מיטן עסקעלעיטאר וואס פירט צום מקוה טיהר, דארט לייגט ער אראפ זיין בייטעלע אינעם “טלית ותפילין סעלף סטארעדזש” און באקומט א קארטל זיך נישט צו פארמישן מיט א צווייטן אדער דארפן זוכן.

אין מקוה נעמט ער א סייז 16 האנטוך (ער איז געווארן עפפראווד פאר די גרעסערע סייז גראד נאכן דורכשפאצירן דעם מקוה סקעיל…)

גייט צו די באנק שמירט דורך זיין מקוה קארטל און דאס זיץ מיט די הענגער’ס מאכן זיך אויף גרייט מקבל פנים צו זיין דעם חשוב’ן גאסט.

שפאצירט צו די שויערס מיטן האנטוך. גיבט עס איבער צום גבאי’ן פון “שומרי האנטילאות” ארגעניזאציע, וועלכעס האלט קאנטראל אויף די האנטוכער אז מ’זאל נישט קומען צו נעמען א צווייטנס ח”ו. און ווער רעדט נאך פון דאס אומווערדיגקייט פון נעמען 2.

לויפט אריין אין בור טובל’ט זיך זיינע ש”י טבילות, שפאצירט ארויס, באקומט דעם האנטוכל צוריק, און מיט א סווייפ איבערן בארקאוד אויפן האנטוך באקומט ער גענויע דירעקציע’ס: דיינע בגדים זענען ביי באנק 16 זיץ 11 פארגעס נישט דיין קאפל.

און אזוי קומט יענקל ארויס און לויפט צום ערשטן שטובל זיך מיטכאפן מיטן מנין, פירט דורך זיין מעמבער קארטל ביים טיר; נאר אזוי עפנט זיך עס! אבער עס רופט אויס: דיזער מנין איז שוין פוהל, אויב זענט איר גרייט צו שטיין, דאן דרוקט ענטער און נעמט א תחנון שטענדער פון די לינקע זייט.

יענקל פליקט ארויס דעם טלית פון בייטל ער האט נישט קיין געדולד צו ריסטארטן זיין בייטל און ווארטן ביז ס’ווארימט זיך אן, היינט וועט ער לייגן א קאלטן טלית. דעם תפילין בייטל שטעקט ער יא איין אינעם יו עס בי פארט, זאל עס זיך אביסל אנווארימען.

ברכו נפשי…. ער גיט א שנעלן סלייד אויפן סידור, עס קומט ארויף צוויי אפשען’ס. ספרד, אדער אשכנז? ער סעלעקט שנעל ספרד. ער האט נישט קיין צייט היינט, א שאדע אז ער האט נאך נישט געבוקמארקט זיין נייעם סידור.

און…. נאך דאס פעלט אים אויס. זיין סידור האט א וויירוס און ס’לאזט נישט נאך, עס האלט אינאיין איבערזאגן: ביטע ווארט אויפן בעל תפלה, ער איז נאך צוויי סטאפס צוריקגעשטאנען!

ער לויפט צום אנדערן מנין פליהט אריין ווען די טיר עפנט זיך פאר א צווייטן. און דער טיהר רופט אויס: ביטע שטייט אוועק פון דעם טיר, דאס איז א פארנדיגער מנין!!!

די געלט גייערס גייען ארום מיט די איי-קאלעקטער און סווייפן די בארקאודס ביי יעדן. א בחור לייגט אריין א בי און באקומט א דאללער פופציג א אינגערמאן לייגט אריין וכו’. אט דרייט זיך ארום א אידל פון עזה און ער האט נישט די מאשינקע, ער בעט א אינגערמאן זאל אים בארגן זיינס.

מ’פארקויפט די עליות, עס קומט ארויף אויפן סידור א פאפ-אפ כאטש ס’איז סתם אזוי געבלאקט, אבער דער גבאי טוט עס אווערריידן. “קויפט די היינטיגע עליות פאר 10 דאללער ביי איט נאו! אדער קענט איר בידן דא. נ.ב. אין דעם מנין זענען דא 3 כהנים 1 לוי און 14 אומבאקאנט!”

צייט לויפט. יענקל דארף היינט אוועקדאווענען ביחידות א חלק ניכר, ער וועט שוין לייגן ר”ת שפעטער. עס קומט ארויף א “עראר אלערט” אויפן סידור: “דו האסט נאכנישט געזאגט קוה, און עלינו, ווי אויך שופר און לדוד. ביטע דרוק דא צו הערן שופר, און לייג אריין א צייט פאר ר”ת, דער צאת איז היינט 9:00 אזייגער”

יענקל לייגט שנעל אריין די רעמיינדער, און קליקט סקיפ אויף די איבריגע, מ’לייגט ארויף די תפילין אויפן תפילעסקעלעטאר און די רצועות לייגן זיך צוזאם ווי ניי, און מ’לויפט!!!

ער באמערקט א מודעה אויף די אי-בארד ביים טיר, גאנץ אינטערסאנט, איינער האט צו פארקויפן א סעט פעססווארדס מיט נאר 10 אותיות! מוז זיין עפעס א ירושה! זיכער צו טייער פאר אים.

מיט די גאנצע געיאגעניש קען אבער יענקל נישט פארזעהן אז עפעס א בהלה טוהט זיך קעגן איבער, פוהל מיט שנעלע הילף וואלונטירן, יעדער זיצט ארום די מאשינקעלעך און מ’קאמיוניקירט מיטן באטראפענעם וועם מ’העלפט דא.

וואס גייט פאר? פרעגט יענקל

גארנישט ספעציעל! טעקסט אים דער רויטער אינגערמאן דארט וואס האט געליינט אויף זיין רעקל סקרין אז ער וויל וויסן וואס דא איז געשען.

איינער האט זיך אויסגעשפארט! זיין טיר עפנט זיך נישט אליינס! האט מען גערופן חברים, זיי קענען זיך אויס מיט די אמאליגע טעקניקן וויאזוי מ’עפנט א טיר.

ב”ה גארנישט געשען מ’קען פארן ווייטער! מ’האט שוין געהערט אזוינס אז מ’דארף מעניועלי עפענען א טיר! זאל מען האבן אפגעקומען די עבירות מיט דעם.

און דער טאג פאנגט זיך אפיציעל אן!!!

יענקל זעצט זיך אריין אין קאר, און פארט צום דרייווטרו ברעקפעסט טאנעל! יענקל האט דא ליעב צו קומען צוליב דעם אמת’ן סלאגאן אויפן טיר. “פארט אריין הונגעריג, קומט ארויס זאט, אין 2.5 מינוט”.

מ’שטעלט אן דעם היומען נעוויגעיטאר אויף ברעקפעסט מאוד און עס קומט ארויף אן אראנדזש אלערט: “היינט קענסטו עסן 2 האלוויט ברויט מיט אוואקאדא, א האלבן קאפ אראנדזש דזשוס! ווייל דו האסט שוין געטרינקען נעכטן צו פיל! פליז סעלעקט, 1. פולע מעניו 2. סאפלעמענט אין פיללס 3. אינהעילער (אריין אטעמען) סאפלעמענט.

יענקל האט ליעבערשט צו זעהן דאס עסן, עס מאכט אים זיך דערמאנען פון די אלטע היים! בכלל איז ער שטארק מקפיד אויף מנהגים, אלזא ער וויל פול מעניו. העכסטנס וועט ער מוזן בייסן און שלינגען, דאס לעבן איז נישט גרינג!

מען פארט אין דער ארבייט אריין. יענקל’ס ארבייט איז נישט קיין גרינגע, עס דערמאנט אין די עבודת הפרך פון מצרים ווען מ’האט געבויט פיתום און רעמסס און צום סוף איז עס געווארן צעווארפן. ער ארבייט פאר א ריזיגע שיך מאניופעקטשארער. אין זיין דעפארטמענט לייגט מען אריין די דזשי פי עס אפאראט אינטערן שיך וואס האלט קאנטראל אויף די קינדערלעך.

זיין ארבעט איז גאר א שווערע, ער איז ביי די ריטוירנס דעפארטמענט, וואס שיקט ארויס סיגנאלן פאר די עלטערן וואס די קינדערלעך זענען ארויס פון די 2.2 בלאקס רעדיאס און מ’דארף זיי ריטוירנען.

אבער וואס טוט מען נישט פאר פרנסה?

היינט איז א גאר גרויסער טאג אין די ארבעט! דער בעל הבית’ס אי-ריעדער האט היינט געענדיגט א מסכת! דער בעה”ב נעמט אפיר דעם כלי און קוקט מיט גרויס פרייד ווען טרערן קומען אים אין די אויגן אז נאך אזויפיל מאל ריסטארטן דעם מאשינקע איז עס אנגעקומען צום “דאונלאוד קאמפליט”. און יעצט האפט ער אז ער וועט קענען זיך נעמען צום נעקסטן מסכת בעז”ה.

די ארבייטער האבן אלע צוזאמען געברענגט א שיינעם בלומען-פאד וואס טוישט זיך פון טרויבן צו טשעריס און אזוי ווייטער! אלעס לכבוד דעם סיום.

די ארבייט דארף דאך געטון ווערן! און יענקל שטעקט איין זיינע ידים אין דעם קאמפיוטער פינגער ריעדער, דאס טוט מער ווייניגער דער ארבייט, אבער דאס לאזט אים נישט אוועקרירן זיך פונעם קאמפיוטער פאר א האלבע שעה צייט! הוי וואס האבן אונזערע זיידעס דען געוואוסט?

***

אונזערע באבעס פלעגן 3 טעג נאכן וואשן וועש נישט קענען רירן די הענט פון די בלוטערן און אויסשלאגן ביים וואסער.

אונז דארף מיר א פוילישע ערלית צו דרוקן דעם באטטן און מ’קען נישט נאכקומען!

אונזערע אייניקלעך וועלן דורכגיין מיט די בגדים א “קלייד וואש” און צאלן טעקס פאר די סערוויס.

***

אונזערע זיידעס זענען געזעצן געבויגן א גאנצן טאג איבער א באנק פון האלץ און געהאקט נעגל און געבלוטיגט פארן טולער.

אונז זיץ מיר ביים קאמפיוטער און שיקן אימעילס. און מ’האט נישט קיין צייט צו אטעמען.

אונזערע קינדערלעך וועלן זיצן אויסגעצויגן אויף די לופט און טראכטן פון מאכן געלט און דאס וועט זיין גענוג! זיי וועלן קרעכצן אז זייערע זיידעס האבן נישט געוואוסט וואס ארבייט מיינט.

***

איך מיין ס’איז צייט צו מאכן א שטיקל חשבון! אן אמת’ן חשבון! וויפיל פון אונזערע טייערע צייט גייט פאר וויכטיגס? און וויפיל נישט?

עס רעדט פאר זיך אליינס! צינדט אן דעם מוח! ער האט אויך א תפקיד אויף דער וועלט!

ר’ לוזער פייפער

היינט דרייוונדיג מיין גינגאטישן יוקאן אויף די געסעלעך פון קרית יואל המעטירה האב איך מיך אנגעשטויסן מיט ר’ לוזער פייפער’ן. א איד א זקן מופלג וועלכער פייפט שוין אויף די וועלט זינט דער באנדיט וואס האט דעם פייפער ערפונדן האט דאס אטאטשירט צום אויטא געשטעל.

איך האב מיך שוין לאנג געוואונדערט ווער עס איז געווען דער חכם וואס האט ערפונדן דעם געדאנק אז דער פייפער זאל זיין אויף אזא מקום חשוב אינעם אויטא, אין דער צייט וואס נאר נערוועזע און אומערצויגענע נוצן עס עמטליך. און א סתם עמא דבר נוצט עס נאר אמאל ווען נייטיג. וואלט נישט פאסיגער געווען צו לייגן אינמיטן דעם “מיש-רעדל” (סטירינג וויהל) א שפיגל? אז דער דרייווער זאל זיך זעהן בכעסו?

אלנספאלס ר’ לוזער איז א באקאנטער פיגור, ער נוצט דעם פייפער זייער אפט, דערפאר רופט מען אים לוזער פייפער ווייל ער איז לויז צום פייפער. ער למשל נוצט נישט דעם פייפער ווען ער וויל מעורר זיין איבער א אומערווארטעטן דריי וואס ער וויל מאכן, ער נוצט עס פאר פולע אקטיוויטעטן.

ווי למשל: ווען ער זעהט זיין פרענט און ער וויל אים ווייזן אז ער זעהט אים פייפט ער ביז יענער וואס קען אים באמת נישט זעהן שאקלט באונס מיטן קאפ כאילו ידע את יוסף.

ער גלייכט דעם פייפער ווי אן אייגן קינד! אויב איז נישטא אויף וועם צו פייפן וועט ער זיך אנלאנען דערויף בטעות! א טאג וואס דער פייפער האט נישט געפיפן איז ביי ר’ לוזער’ן א שוואכער טאג.

האט אים דער אויבערשטער היינט נאך פאר די טאג האט זיך געענדיגט מיט שיער קאלאסאלע דורכפאל אן קיין פייפערייען אים צוגעשיקט א קרבן אני הקטן.

דאס ערשטע מאל האט ער געפיפן ווען ס’האט זיך אים געדאכט אז ווען ס’גייט ווערן גרין גיי איך נישט זיין גרייט צו שניידן די געפלאסטערטע פעך, האט ער שוין אנגעהויבן פייפן ווען דער רויטער שאקלדיגער האנט האט זיך אויפגעהערט שאקלען. פשוט צו מאכן זיכער אז איך בין געהעריג אויף די וואך.

איך בין דן לכף זכות אז ער האט אן אימערדזשענסי סיטואציע און איך פאר ווייטער, און… ווידער פייפט ער מיר אין אויער! איך קוק פון ארונטער און זעה אז דאס מאל מאכט ער ביי ביי פאר זיין חבר, נאר וואס דען, זיין פייפער האט אלס א אנגעצויגענע שטימע האב איך נישט געוואוסט אז דאס מאל איז עס א פריינדליכע פייף פאר זיין חבר.

גייט נישט דורך א מינוט און ס’טוט זיך א פייפעראציע. אויף אזוי ווייט אז דער פייף איז שוין פארוואנדלט אין א צארנדיגער ניגון וואס אומווילדיג פארט די טאן ארויף און אראפ. איך קוק שנעל אין די ערשטע שפיגל וואס קומט אונטער. איך מוז דאך זעהן צו דאס איז א פריינטליכער “לאנגער” פייף! אפשר זאגט ער א לענגערן סטעיטמענט יעצט.

דאס מאל זעהט ער אויס בייז! ווי עס איז משמע האט א פארקירטער קאר געמאכט בלינקער’ס ארויס צו שארן זיך פון יקום פארק”ן צו פארן, און לוזער האט געוואלט זיכער מאכן אז אויב איז דער דרייווער בלינד זאל ער כאטש הערן אז א קאר פארט דא און ער זאל מאכן דעם עקסידענט מיטן נעקסטן דרייווער (לוזער איז נישט משוגע! ער האט נישט חייש געווען אז ער איז טויב און בלינד! מ’קען עפעס לעבן אויף קאנספיראציעס?)

אבי ער מיינט נישט מיך! איי וואס שטערט מיך וועם ער מיינט? איך פאר ווייטער.

איך באקום אריין א טעלעפאן רוף אויף מיין געפרוירענעם בלעקבערי!!! און פאר גרויס שמחה אז ער האט געכאפט א פולס, קוק איך צו ס’איז טאקע ריכטיג!!! און לוזער פייפער האט באמערקט אז איך קוק אוועק פון רעדל, האט ער זיך ארויסגעלאזט אין א פייפעריי וואס האט אויפגעוועקט קאטשקעס פון ארום א קוואדראט מייל.

איך קען מיך פארשטעלן פארוואס ער פייפט אזוי! ער האט געמיינט אז איך גיי ווערן אזוי בגילופין אז מיין בלעקבערי ארבייט און איך וועל מיך פארלירן און פארגעסן פונעם מצב און ל”ע פארפארן אין א טרעקל אריין ! האט ער מיך געוואלט ראטעווען. שיין פון אים!

אזוי צירקולירט לוזער’ל ארום און פייפט ווי די שטאט איז ווען זיין אייגנטוהם! ער פייפט קודם מיט שיינעם, דערנאך פייפט ער שטרענג! און אז ער בארואיגט זיך פייפט ער אין גרויס צופרידנהייט.

ר’ לוזער טייערע! אפשר האנדלט איר זיך איין א טרעקטאר טרעילאר? עס האט א ריזיגן הארן פייפער פון דער הייעך! און דאן וועט די שטאט טאקע וויסן ווער איר זענט!

מחנך זיין א ליגנער – אין די סעריע פון: נעכטן – היינט – מארגן

אז יעדער טוט אין חינוך, מעג איך דאך אויך זאגן א ווארט אדער צוויי אין דעם נושא, איי איך בין נישט קיין בעל מחנך? דאס איז שוין היינט נישט קיין קשי’, עס איז א פארגעשריטענער וועלט, דער פלאמבער איז א טעכנישן, דער טעכנישן איז א לויער, און דער לויער לויפט פאר מעיאר. אלזא מעג איך דאך אויך וויסן א זאך אדער צוויי, העכסטנס וועל איך עס גוגלען (וואס אימער דאס מיינט…)

איך לייג אריין אין מיין סאפיסטיקירטן ריזיגן דעסקטאפ קאמפיוטער די ווערטער גוגל, און איך מאך א זוכעריי אויף די
ווערטער “חינוך פאר א ליגנער”.

אט איז וואס קומט ארויף:

חינוך פאר א ליגנער תשכ”ט

חינוך פאר א ליגנער תשל”ט

חינוך פאר א ליגנער תשמ”ט

חינוך פאר א ליגנער תשנ”ט
איך קליק שנעל מיטן ראסטיגן מייזל וואס דרייט זיך איבער מיין קאוועדיגן איבערגעדרייטן צייטונג פון גלייך נאך פסח, און איך מארשיר אריין אין דעם חינוך פאר א ליגנער תשל”ט. לאמיר זעהן די השגות פון די אמאליגע אידן וויאזוי מ’האט מחנך געווען א קינד וואס פלאגט זיך מיט ליגנט.

הערט וואס איך לייען:

צום אלעם ערשטן דארף מען ווארענען דעם קינד מיט גוטן, און פרובירן צו פועל’ן און פארשטיין געבן די אומווירדיגקייט פון ליגנט, און וויאזוי עס טוט אפעקטירן דאס לעבן פונעם מענטש, און אז מ’קען זיך דערפון נישט ארויסזעהן נאר טאמער מען ארבייט דערויף אינגערהייט.

(עס איז ראטזאם צו לערנען קב הישר און ארחות צדיקים אויף שקר, דאס קען ברענגען דאס קינד צום ריכטיגן פארשטאנד)

אויב דאס ווירקט נישט, איז וויכטיג אנצוהייבן אביסל שטרענגער נעמען דעם עסק, און ווארענען דאס קינד מיט א שטיקל ווארענונג, אז ביים קומענדיגן ליגנט וועט מען דאס קינד שטראפן.

אויב דאס העלפט אויך נישט דארף מען שוין טאקע נעמען א מילדען שטראף אין די האנט, און נישט געבן פאר דאס קינד דעם לעקערל אדער לאנג ערווארטעטן צוקערל וואס מ’האט צוגעזאגט פאר אלע קינדער לכבוד שבת (אמאל פלעגט אזוי זיין אז מ’פלעגט געבן צוקערלעך און לעקערלעך פאר עונג שבת… שווער מסביר צו זיין אין היינטיגין דור)

אויב האט דער קליינער ליגנער זיך נאך אלס נישט דערלערנט דאן דארף מען אפיר נעמען דאס קאנטשיק (דאס איז א ריזיגער לעדערנער פאסיק וואס מ’פלעגט אמאל נוצן פאר שנעלע בארירונג מיטן קינד, און דאס האט שאקירט זיין געוויסן אין א גאר נידריגן וואלט)
וכו’ וכו’ וכו’

איך בין הייקל פאר די אלע שרעקעדיגע מעשיות, און איך קען נישט לייענען ווייטער. איך וועל ענדערש קוקן תשמ”ט, לאמיר זעהן וואס דארט שטייט, אפשר איז עס אביסל לייכטער…

אט לייען איך אזוי:

מחנכים זאגן אז שלאגן דאס קינד מאכט אים נאר ערגער, און די רעאקציע איז או סי די, און פי די על, וואס דאס ברענגט אי פי די רח”ל

איך פארשטיי נישט, אבער איך לייען ווייטער, א שטייגער ווי ווען איך זאג די הפטורה.

לייענט זיך ווייטער: עס איז ראטזאם צו רעדן צום קינד מיט משלים, און אים מסביר זיין מיט מעשה’לעך, און אויב פאלגט דאס קינד נאך אלס נישט איז וויכטיג צו רעדן צום מנהל, און זיך ווענדן צו חדר עזרה, איבער ספעציעלע חינוך מעטאדן וואס קענען נוצן פאר א כראנישן ליגנער.

וכו’ וכו’ וכו’.

איך הער וואס זיי זאגן, אבער עס זעהט מיר אויס אז ווי מער די וועלט ווערט פארגעשריטן אלס מער פארשטייען מיר צום קינד, נו! וואס דארף איך מער, איך וועל קליקן אויף תשס”ט דאס איז די נענטסטע יאר וואס זיי האבן רעקארדירטע אנווייזונגען.

און איך לייען:

אויב אייער קינד איז געשלאגן מיט “נישט אמת” (באמערקט: מ’רופט דאס נישט ליגנט, עס קען באליידיגען את מי שאין לו) אדער נישט זיין זייער אויפריכטיג, איז זייער וויכטיג איר זאלט לייענען די פאלגענדע מיטלען וואס צו טוהן.

דאס ערשטע איז וויכטיג איר זאלט ח”ו נישט לאזן אייער קינד זאל מיינען אז ער איז א ליגנער, איר מוזט אים קלאר שטעלן אז ווען ער זאגט וואס איז נישט אמת, מאכט דאס אים נישט קיין ליגנער, נאר פשוט ער האט געזאגט א ליגנט ווייל ער האט איינגעזעהן לצורך שעה למען השלום אדער למען האמת בפיקוח נפש אז מ’דארף דא זאגן ליגנט.

ווען דאס קינד איז שוין פארזיכערט אז ער איז נישט קיין ליגנער דאן איז זיין מוהט זייער געהויבן, און עס איז נארמאל צו זעהן א העכערונג אין ליגנטס פער שעה, דאס איז א נארמאלע ערשיינונג, און דארף אייך נישט באזארגן, דאס ווייזט אז אייער קינד האט קיעה”ר די ריכטיגע כלים, מיט א ריכטיגן מהלך המחשבה.

ווען די ליגנטס ווערן שוין למעלה מנשוא און איר קענט זיך נישט ספראווען דערמיט, איז וויכטיג איר זאלט גיין פאר א “פערענטינג קלעסס” דאס לערנט אויס פאר עלטערן וויאזוי זיך אומצוגיין מיט דעם צוקונפטיגן דור, אנע דעם צו מאכן ח”ו שאדן פאר זייערע הייקאלע מוח’לעך וועלכע מיר ווילן האלטן אזוי ריין און פרעדזשייל.

ווען אייער קינד וואקסט אינטער וועט איר מעגליך זעהן אז ער וואקסט א גאר גרויסער ליגנער און עס וועט אייך קימערן איבערן עתיד זיינעם. דאן איז די צייט זיך אראפצוזעצן און אריינאטעמען טיעף, און געדענקען!

עס איז א נייע וועלט! די כלה זיינע איז זיכער אויך א ליגנער, און זיי וועלן זיך אי”ה גוט פארשטיין, און אויפשטעלן א ערליך
אידיש דור על דרך ישראל סבא!

ווייס איך שוין וויאזוי מ’האט מחנך געווען ביז היינט! און איך מאך צו מיין קאמפיוטער, איך וויל בכלל נישט וויסן וואס דער צוקונפט וועט ברענגען. עס זעהט נישט אויס אינטערסאנט…

יא! יעדער גייט. ניין! קיינער גייט נישט.

זייט מיר מוחל פארן אויספלאץ, אבער אלעס האט א שיעור! אויסער די אידן וואס האבן נעבעך נישט.

איך ווער צעפלאצט יעדעס מאל וואס איך קום אין ביהמ”ד און איך זעה צעטלעך און מודעות וואס לייענען זיך בערך אזוי: יעדער וועט קומען! קיינער וועט נישט פעלן! וויליאמסבורג גייט העלפן! קרית יואל גייט ארויסווייזן שטיצע! יא!…

זאגט מיר ביטע אז איך בין נישט דער איינציגער וואס עקלט זיך פון דעם שפראך! אפשר זאגט איר מיר וואס איז שלעכט מיט די גוטע געהעריגע שפראך פון בקשה? למשל: מען בעט די וויליאמסבורגע איינוואוינער צו קומען … און נישט: יא! וויליאמסבורג גייט קומען!

האט נישט דער מוח וואשעריי א גרעניץ וואס רירט אן עקל און אפשיי?

לייען איך א צעטל אין ביהמ”ד: יא! מ’גייט זיך פארהערן! פון די אנדערע זייט הענגט: יא! די ימי השובבי”ם זענען שוין דא מ’גייט שוין תשובה טוהן!

העי! בארואיגט אייך! די אלע מודעות דארף זיך אנהייבן מיט די גרינגע פראזן ווי: מיר בעטן אייך צו טוהן אזוי אדער אזוי!

פשט פון די גאנצע נייע צעטלען שפראך איז זייער פשוט א חלק פון די מוח ארבייטארער וואס מיינען אז מיטן שרייבן פאזיטיווע מעסעדזשעס דרינגט עס אריין אין דעם מח און דער מענטש וועט בלינדערהייט טוהן וואס מ’זאגט אים. לאמיר שוין זאגן אז כנים הדברים, איז דאך דאס אויך נאר ווען מ’האלט ביים ענדע פון א קאמפיין און אלעס ביז אהין פארט און איז שוין פארשטענדליך, אבער ווען אקאמפיין פאנגט זיך אן לכתחילה אזוי, מיינט דאס אז די פעדערלעך ליגן ביי די שוסטער’ס.

דאס איז מיין מיינונג! יא!

איך האב פונקט געקלערט אז אויף דעם פאזע אין וואס מיר רוקן זיך אוועק פון די יסודות פון שרייבן און מאכן פון יעדע מודעה א קאמפיין, און פון יעדע קאמפיין א מערכה, און פון יעדע מערכה, א הייליגע פליכט, און פון יעדע פליכט א פערטיגן מציאות, וועט נישט לאנג נעמען און אזוי וועלן אויסזעהן חתונה בריוולעך:

בעזהש”י

חברים און ידידים וועלן אלע קומען צו די מעכטיגע חתונה וואו טויזנטער וועלן זיך באטייליגן מיט די שמחה פון כלולת בנינו היקרים וכו’ (פארשטייט זיך אז אין לשה”ק- אדער אפשר נישט???)

און א לוי’ צעטל רח”ל וועט זיין בערך אזוי:

יא! אלע גוטע פריינט וועלן קומען צו די לוי’ פון …. קיינער וועט נישט אפלייגן די איינמאליגע געלעגנהייט וכו’…

איז נישט צייט איבערצוחזר’ן די כללים פון שרייבן און מודעות, און וויסן ווען א מערכה איז א מערכת אש קודש און ווען עס איז סתם א מודעה?

ווארטס נאר ווארטס! יעצט קומט די אתרוגים סעזאן! לאכטס א גוטס ווען איר וועט זעהן די מודעות און פארשטיין פון וואס איך רעד פונקטליכער.

א גוטע נאכט

חברים כל ישראל

איך גיי היינט צופרי אין מקוה, האלב פארשלאפן ווי געוויינליך, איך וועק מיך אלס אויף ביים פארצימער צום מקוה ווי אלע געלט נעמער’ס זיצן און נעמען, און איך גאלאפיר אריין אין מקוה, וויסנדיג אז יעדע עקסטערע מינוט דארט קען מיך קאסטן אן אפותיקי.

היינט צופרי עפעס ווי מאגנעטיש ציהט מיך איין טישל ווי עס שטייען צוויי איידעלע אינגעלייט און רופן אויס איבער א גורל פאר פינעף אלפים פון די ארגיניזאציע “חברים”. אה! דאס איז שוין עפעס אנדערש! פון דא אנטלויף איך נישט!

איר מיינט אודאי אז די פינעף אלפים גורל ציהט מיך צוליב דעם ריזיגן געווינס וואס איך האף צו געווינען? ניין! איך האב שוין געווינען פון חברים באלד מער ווי דאס, דורך די עטליכע מאל וואס ס’איז מיר אויסגעקומען צו נוצן זייערע חסדים.

ווען איך דערמאן זיך צוריק א צופרי וואס איך בין אויפגעשטאנען און זיך געיאגט אין דער ארבייט, און ווען איך האב געוואלט אנצינדן דעם קאר האט מיך דער מציאות געשלאגן אין פנים אז “עס גייט נישט עס פארט נישט דער מאשין”. זייענדיג א שיינער איד מיט טריפל עי, און אסאך גוטע פריינט, האב איך שנעל אנגעהויבן מאכן מיינע טעלעפאן קאלל’ס צו זעהן זיך ארויס פונעם פלאנטער.

ערשט רוף איך טריפל עי, און זיי לייגן מיך אויף האלד! נאכאמזל מיין טעלעפאן האט נישט קיין ווייערס (ווייערלעס) ווייל פון אזוי לאנג הענגען וואלט איך רח”ל זיך געשטיקט.

ביזדערווייל שטעל איך אפ מיין שכן, וועלכער זאגט מיר אז ער האט נישט קיין קעיבל’ס און מיין חבר וואס האט יא איז שוין אינטערוועגנס, ער קען קומען ביינאכט מיר העלפן.

טריפל עי זאגט מיר אז זיי שיקן ארויס א ריקוועסט (אזא מין וועסטל פארן רוקן. אדער צו ריקן די קאר. איך ווייס נישט) און זיי גייען מיך לאזן וויסן ווען איך וועל באקומען הילף.

איך קלער אזוי צו מיר אז עס וואלט געדארפט זיין א תקנה אז ווען דער קאר ארבעט נישט טאר דער זייגער אויך נישט ארבייטן, ווייל ביזדערווייל לויפט די צייט און איך שטיי!

מיין ברודער זאגט מיר אויפן טעלעפאן, איך זאל רופן “חברים”, אבער איך ווייס דאך יא אז יעצט אין די פריע שעה’ן פון טאג וועט נעמען א יאר מיט א הושענא רבא אז איינער זאל אנקומען. נאכדערצו קלער איך אז די דיספעטשערס שלאפן נאך!

אבער נויט ברעכט אייזן, און איך רוף אן חברים דקרית יואל. און איך וויל זיך אנטשולדיגן פארן רופן אזוי פרי, אסער אויפן טעלעפאן זעהט אויס אז די דיספעטשער איז נישט יעצט אויפגעשטאנען און איז שוין ביזי מיט נאך טעלעפאן קאללס.

ס’ווערט מיר שווארץ פאר די אויגן, מה-דאך ווען איך בין ווען דער איינציגער וואלטן זיי אנגעקומען נאך הו”ר, וואס טוה איך דא ווען עס זעהט אויס אז האלב קרית יואל דארף א בוסט? איך בין אויף צרות!

הכלל, עס גייט נישט דורך קיין צוויי מינוט, און עס באווייזן זיך צוויי אינגעלייט, איינער מיט א קאר פון א קאמפעני, וואס ווי ער זעהט אויס קומט ער שוין פון א ווארקסייט, און דער צווייטער זעהט טאקען אויס ווי פון בעט ארויס, אבער וואס איז מיר א חילוק, זיי פרעגן ניט קיין שאלות, שטעלן זיך אוועק מיט די כלים, און מיין קאר פארט . . .
נאך פאר איך האב עספייעט צו פרעגן זיי צו מ’קען באצאלן פאר די איבערגעגעבענע ארבייט פון חברים זענען זיי שוין נישט געווען צום האבן (מיט א פת”ח).
אזוי האב איך שוין געהאט א שיינע פאר עפיזאדן וואס אלס האט חברים מיט די אומבאצאלט וואלונטירן געווינען דעם רעיס, און אלס געקומען צי הילף נאך פאר סיי ווער האט געקענט באווייזן עס צו טוהן.
***
איך האב געקלערט צו מיר אז איך וועל אריינשיקן א טשעקל צו די חברים, ווי נישט ווי בין איך דאך נישט סתם אזוי א שלעפער וואס דארף אנקומען צו יענעם’ס טובות, און איך האב מיך געשפירט מורא’דיג שלעכט אז איך האב געדארפט אויסנוצן צוויי אידן אין זייער טייערע צייט. אבער ווי נאר איך בין אריין אין קאר האב איך פארגעסן פון דעם גאנצן געדאנק, און צוריק צו די געשעפטן…
היינט צופרי האב איך מיך דערמאנט אז איך בין שולדיג געלט פאר חברים! נישט נאר פאר די טובות וואס זיי האבן מיר געטוהן, נישט נאר פאר די צייט וואס זיי האבן מיר אוועק געגעבן, און נישט נאר פאר די רואיגקייט וואס זיי גיבן מיר וויסנדיג אז מ’קען זיך אויף זיי בעז”ה פארלאזן אין א שעת הדחק. נאר אפילו איך זאל נאר רעכענען עקוויפמענט און אנדערע קאסטן וואס ווערן גענוצט צו העלפן, ווי למשל געז אדער אנדערע חפצים וואס זיי נוצן פאר מיר, איז דאך דאס אליינס א מטבע וואס מ’דארף באצאלן.

אבער מער פון אלעם! זיי טוען מיינע פליכטן! זיי טוען וואס איך וואלט ווען געוואלט קענען אליינס טוהן, ארום גיין און העלפן אידן. נאר וואס זאל איך טוהן אז מיין מאמע פלעגט זאגן אז ווען איך לייג אריין די האנט צו בויען די סוכה ווערט עס א שיף! מיינט עס אז איך דארף נישט האבן א חלק אין אזא גרויסע מצוה?

דעריבער ווען איך האב געזעהן דעם טישל פון חברים, האב איך עס באטראכט ווי דאס ערשטע מאל וואס איך פאר דורך א טאלל בוט און איך “מוז” באצאלן, ברצון! ווייל איך וויל! ווייל איך וויל האבן א חלק אין די מצוה שאין לה דורשין.
טייערע חברים! איך בין א חברים מעמבער, ווייל איך האב געקויפט עטליכע פון די גורלות, וואס דערמיט בין איך א חלק פון זייער ארגעניזאציע. זייט איר אויך א מעמבער, און קויפט וויפיל עס גייט! די פינעף אלפים וועט אייך נישט ארים אדער רייך מאכן, אבער נאך א טיקעט’ל וואס ווערט פארקויפט, איז פאר זיי הויפענס חיזוק.

חברים כל ישראל!