אידענטיפיקאציע ביטע

געשריבן פארן גליונות לש”ק פ’ וארא

ביים אריינגאנג צום גרויסן קאנווענשאן שטייען היטער, מיט א גאר שווערן וואך, צו מאכן זיכער אז נאר געלאדענע געסט קענען ארייניין צום דעם מלכות’דיגן צאמקום וועלכעס פאסירט איינמאל אין עטליכע יאר. עס ווערט אריינגעלייגט גאר אסאך געלט און כח אז עס זאל ח”ו נישט זיין קיין אומאיינגענמעליכקייטן פאר די גרויסע פערזענליכקייטן וועלכע קומען פון אלע עקן וועלט זיך באטייליגן ביים קאנפרענץ.

די וועכטער ביים טיהר זענען פארנומען ביז איבערן קאפ איבערקוקנדיג די קארטלעך וועלכע זענען ספעציעל ארויסגעשיקט געווארן און מוזן געוויזן ווערן ביים טויער כדי צו קענען אריינגיין, עס שטייט א שורה פון אסאך געהויבענע געסט וועלכע ווארטן צו פרעזענטירן זייערע אידענטיפיקאציע’ס און איינלאדענונגס קארטלעך, אלע מאכן זיכער אז די קארטלעך זענען גענוג קלאר, און גענוג ליינבאר, און אזוי שטייען זיי און ווארטן אויף זייער רייע צו קענען אריינגיין טיילנעמען אין דעם גאר אויסנאמען מעמד.

עס הערט זיך א גערודער פון די אנדערע זייט, און פילע באדינער און שיין באצירטע קליידונג, קומען מיט שטאלץ גלייך צום טיהר, און ווייזן אן פאר די וועכטער אז ער קעניג פון שכנות’דיגן לענדל איז נארוואס ערשינען, און וויל אריינגיין ביים טויער.

דער וועכטער וועלכער שטייט יעצט דארט איז נישט מסכים, ער וויל זעהן אידענטיפיקאציע, און ער וויל אויך זעהן דעם איינלאדענונגס קארטל. דער באדינער נעמט זיך דינגען מיט אים אויף הויכע טענער, וואס איז דאס מיט דיר? דו זעהסט דאך, דא קומט דער קעניג! וואס איז אפי’ דער פראגע? דער קעניג דרייט זיך דען ארום מיט אידענטיפיקאציע?

אידענטיפיקאציע ביטע! שרייט דער וועכטער, אנדערש גייט עס נישט.

קוק דיך ארום אויף די גאנצע קלאפערגעצייג ארום דעם קעניג! טוה א קוק אויף זיין צורה, און דו וועסט שוין אליינס דערקענען אז אט ער איז דאס דער קעניג וועלכער ס’איז גאר א פגיעה בכבודו צו בעטן אים אידענטיפיקאציע.

וואס ווייס איך? קען זיין עפעס א מאן דהו האט זיך ערלויבט א שפיל, און קומט אלס א קעניג. איך דארף אידענטיפיקאציע. ערקלערט דער וועכטער מיט פאטאס.

דער וועכטער איז פארשטייט זיך גאר שנעל אפגעזאגט געווארן פון אמט, טראץ וואס ער האט נישט פארשטאנען וואס ער האט דא שלעכט געטון? ער האט דאך נאר געטון זיין ארבייט בשלימות, האט ער געשריגן מיט באנומענע קולות, ווען מ’האט אים אוועקגעפירט מיט קייטלען צו גיבן דעם שטראף וואס קומט פאר א פוגע בכבוד המלכות.

****

עס איז דער ענין וואס מיר זעהן ביים ערשטן וויזיט פון משה רבינו צו פרעה ברענגענדיג דעם דבר ד’ אז ער זאל די אידן ארויסלאזן פון מצרים. פרעה פארלאנגט אידענטיפיקאציע, ער ווייסט נישט, ער וויל נישט וויסן, ווער איז דאס דער גרויסער מלך וואס פארלאנגט פון אים אזוינע זאכן.

משה רבינו ווייזט אן פאר פרעה קליינע דוגמאות פון דעם גרויסקייט פון באשעפער, ער ווייזט אים ווי על דבר ד’ ווערט א שטעקן א שלאנג, א האנט ווערט קרעציג און אזוי ווייטער.

פרעה אוואו אלע כופרים ודכוותי’ וועלכע ווילן נאר פארשטיין, און ווילן נאר מ’זאל זיי אויפווייזן דאס גרויסקייט פון הקב”ה, וועלכע שטעלן אהער א פני תם און פרעגן ווי דער רשע אין די מה נשתנה מיטן אנגעשמירטן תמימות: ווער זאגט? פון וואו ווייסטו?

איי פרעה דו זעהסט דען נישט? דו ווייסט דען נישט? דער שלאנג שלינגט איין אלע אנדערע און ווערט צוריק א שטעקן, איז דאס דען גענוג פאר דעם גרויסן כופר? ניין! ער דארף אידענטיפיקאציע, ער דער נידריגער פרעה, און אלע זיינסגלייכן, ווילן דער מלך אליינס זאל קומען ווייזן זיין אידענטיפיקאציע, ער זאל אים ווייזן וויאזוי ער באשאפט וועלטן, ער זאל פאר דעם נידריגן בשר ודם וועלכער ניצט דעם נילוס וואס דער בורא עולם האט באשאפן פאר זיינע פערזענליכע געברויכן ברענגען עדות און ראיות אז ער האט באשאפן די וועלט.

דאס לערנען מיר ארויס פון פרעה הרשע, עס איז אלס דא און וועלן אלס זיין די דאזיגע וועלכע זענען פורש טלפים און פרעגן תמימות’דיג די טיעפע כפירה שאלות, אבער משה רבינו און די וואס לעבן מיט זיין הייליגן תורה, ווייסן און געדענקען אז מיר דארפן נישט קיין אידענטיפיקאציע, מיר זעהן און שפירן און לעבן מיט דעם גרויסקייט פן באשעפער, און אויב איין נארישער וועכטער זעהט נישט, וועט אידענטיפיקאציע קיין סאך נישט העלפן און ער וועט נידערן לתהום רבה.

זאלן מיר אלע און אונזערע דורי דורות זוכה זיין צום גיין אין די ליכטיגע וועגן און זעהן דעם אמת מיט גרינגע און פרייליכע געמיטער אלעמאל עד ביאת גוא”צ בב”א.

דער פרינץ אין שפיטאל

געשריבן פארן גליונות לשבת קודש (פ’ שמות תשע”ו)

ביים קעניג אין פאלאץ איז דער לייב דאקטאר גאר שטארק פארנומען, עס איז אן אינטערגאנג, פילע עבדים און שפחות ליגן אין דעם קעניגליכן שפיטאל און ווארטן ארויסצוקריכן פון דעם אומאיינגענעמען קרענק וועלכעס האט דעם פאלאץ באפאלן און פארלאנגט גאר שטארקע איבערגעגעבנקייט פון די דאקטוירישע שטאב.

מער פון אלעם איז דעם קעניג’ס זארג אויף דעם פרינץ וועלכער האט אויך איבערגעכאפט דעם מחלה, און ליגט אין זיין קעניגליכן אפטיילונג פונעם שפיטאל, און ווערט באהאנדלט דורך א שטאב מיט דאקטוירים וועלכע טרעטן נישט אפ פון בעט מיט זארגפעליגקייט ווי עס פאסט זיך פארן בן מלך.

נאך עטליכע וואכן פון שוועריגקייטן, ווען אלע בעאמטע זענען צוריק צו זייערע שטעלע’ס און דער בן מלך ערהוילט זיך אויך צעביסלעך פון דעם שווערן קרענק, האט דער קעניג פאררופן א שטאב און פאמילע פארזאמלונג וואו מ’האט אנאליזירט דעם געזונט צושטאנד פון די שטאב וועלכע קענען ווייטער אנגיין מיט זייערע פונקציעס, און בלייבן אויף די פאזיציעס ביים קעניג אין שטוב, און ווידעראום די עבדים וועלכע זענען אפעקטירט געווארן פון דעם קרענק אויף א פערמענאנטן אופן, האט מען אויף א שיינעם אופן מודיע געווען אז זיי וועלן דארפן איבערגעבן זייערע פאזיציעס צו נייע שטאב וועלכע זענען אין א געזונטערן צושטאנד.

דער בן מלך שטייט אין ווינקל דערשראקן און ווארט צו הערן דעם אנאליז וואס דער דאקטאר וועט אויף אים געבן, ער שארט זיך נענטער און פרעגט דערשראקענערהייט דעם דאקטאר: הער דאקטאר, וואס איז מיין געזונט סטאטוס? דער דאקטאר צעשמייכלט זיך און ענטפערט: דו האסט דיך נישט וואס צו זארגן, מ’וועט דיך נישט איינטוישן פאר א נייעם פרינץ!

—
וירא מלאך ד’ אליו בלבת אש מתוך הסנה וירא והנה הנה בער באש והסנה איננו אכל. טייטשן חז”ל אין מדרש רבא, אז דער סנה איז געקומען לערנען משה רבינו ע”ה אז די אידישע קינדער בני מלכים וועלן קיינמאל נישט פארלענדט ווערן, און וועלן אלס עקזיסטירן אפי’ ווען זיי זענען אין דעם טיעפן זוהמא פון מצרים.

דער אלשיך הק’ פרעגט אויף דעם פארוואס זענען אידן געווארן פארגליכן צום סנה? איז דען כלל ישראל נישט מער ווי א דארן?

נאר עס קומט אונז לערנען אז אפי’ ווען דער בן מלך איז נעבעך ווי דער סנה, און אפי’ ווען דאס קרענק האט אים ארום גענומען און ער איז נישט אין פולן פראכט ווי עס פאסט זיך פארן גלאנץ פון די מלוכה, איז נישט פארהאן אפי’ קיין קלער אז דער בן מלך זאל ח”ו פארטוישט ווערן, אפי’ ווען ער איז ווי דער סנה, דער דארן, איז ער נאך פארט דעם מלך’ס א קינד.

יא, די עבדים, די שפחות, די עמי הארץ דארפן ברענגען זייערע יחוס און געזונט רעקארדן צו קענען פארבלייבן אין קעניג’ס פאלאץ, אבער דער בן מלך האט זיך נישט וואס צו זארגן, דער קעניג וועט טון אלעס אויף דער וועלט אים צו היילן, און אים צוריק שטעלן צום כבוד וואס קומט אים.

אונזערע תפילות צום מלך מלכי המלכים, איז טראץ אונזער אמונה אז מיר וועלן שטענדיג בלייבן זיין פאלק, און קיינמאל נישט איינגעטוישט ווערן ח”ו, זאלן מיר אבער שוין זיין געזונט ברוחניות ובגשמיות, און זוכה זיין צו דעם טאג וואס וראו כל עמי הארץ, און דער כבוד שמו יתברך וועט זיך צוריק קערן מיטן אנקום פון גואל צדק בב”א.

א גוט שבת

יעדער אלעמאל, איז קיינער קיינמאל

ביים קופקע אין ביהמ”ד שטייט דארט זיינוויל ווי אלעמאל און זינגט זיך אפ זיין פעקל מעשיות, עובדות, נייעס, יא געשטויגן נישט געפלויגן, און ארום אים שטייען אינגעלייט און קייען די פיאות, קוקן די נעגל, און הערן זיך צו צו זיין אומגעהויערן חיתוך הדיבור.

 

אלס מומחה אין נפשות מערק איך אפילו אז בערל הערט זיך ניטעמאל איין אין תוכן הדברים, ער איז פשוט באגייסטערט פונעם שטימע, און אויסשפראך. ער האקט אריין מיט אומוויכטיגע פראגן, א שטייגער ווען זיינוויל איז מסביר וויאזוי די פרעזידענטליכע וואלן דעוועלאפירן זיך,  וויל ער פונקט וויסן פון וואו דאס ווארט פרעזידענט שטאמט. ער וויל וויסן צו טראמפ איז א קאטאליק אדער אן אראבער. וכהנה.

 

אלזא די שמועס איז גענוג הויך אז איך זאל זיך קענען מאכן נישט אינטערסירט און צוהערן מיט נייגער צום דרשה’לע.

 

זאנוויל האט זיך זיין אייגנארטיגן וועג פון אויפווייזן זיין גערעכטיגקייט, אז ס’זאל בלייבן אומאפפרעגבאר. אז ווען חיים וויל וויסן פון וואו ער ווייסט אז טשוכערפאכען קענען נאטורליך געהיילט ווערן אויב וואקסט זיי אן הויקער, ענטפערט אים זאנוויל מיט זיין שטענדיגן סוף פסוק ‘יעדער ווייסט’.

 

זאלט איר נאר פערצופאל זיין אנוועזנד וואלט איר זיך אויך אינטערגעשמייכלט ווען איר הערט וויפיל מאל דער ענטפערט, יעדער ווייסט, ס’איז אלעמאל אזוי, און אזוי ווייטער.

 

דאס מאס קאנפידענץ מאכט אים אומקוואליפיצירט פאר א. פראדאקטיוו קורס, ער דארף ליבערשט גיין אויף א פראדאקטיוו דייעט.

 

עס איז אזוי טאג איין טאג אויס וואס אונזערע נייעס טרעגער ברענגען אונז די מערסט אקוראטע געשיכטעלעך, אינטערגעלאנט אויפן אלעמאל און יעדער. מ’קען שוין נישט אפפרעגן,  מ’איז א בטלן פארן נישט זיין ווי יעדער אדער נישט מיטן אלעמאל.

 

ביי מיר איז שוין דער כלל אן אלטער און איינגעזעסענער אז ווען איך הער א מעשה וואס דרייפערטל געוויכט ליגט אויף “יעדער” און דאס איבעריגע ליגט אויף “אלעמאל”, איז עס ביי מיר אויף אויטא טראנסלעט צו “קיינער” און “קיינמאל”.

 

וויפיל מאל איך האב נאך פרובירט איבערפרעגן דעם בעל מנגן, ווער יעדער?  איז ער נאך צוויי נעמען געבליבן שטום.  וויפיל מאל איך פרעג; ווען אלעמאל? איז דער תירוץ א מאך מיט די האנט אין א אפפרעגענדע מינע, וואס ווייסטו דען?

 

עס איז צייט צו פארשטיין אז איש בל יעדער! איין מאן איז נישט יעדער! און אז לעולם איז א זמן מוגבל וואס הייבט זיך אן מיט א זייגער און ענדיגט זיך מיט א זייגער וועלכעס דארף קענעו ווערן אנגעצייגט.

 

איך האב צו מיר געקלערט אויף די ברכה וואס מיר זאגן “בורא נפשות רבות, וחסרונן” א רעיון א קליינעם מיט א אומריכטיגן פשט. עס איז מיר אלס שווער געווען וואס דער לשון איז, בורא נפשות רבות? עס וואלט געברויכט זיין דער לשון שטבעו חכז”ל, בורא כל הנפשות! זעהט דען נישט אויס דער לשון רבות ווי קיין ריבוי למעט ח”ו? ווי עס וואלט ווען געווען א מיעוט וואס נישט?

 

איך קלער אזא פאלשן פשט אז דאס לערנט אונז אויס נישט צו נוצן דעם “יעדער” אפי’ ווען ס’איז ריכטיג אזוי, און כ”ש ווען ס’ווייט נישט אזוי.

 

ואל הזנבליך יאמר, ווען איר ווילט אויפצייגן אייער רעכטפארטיגקייט נוצט נישט יעדעם ממש, לאזט איבער עטוואס פאר א צווייטס מאל.

 

האטס מיר א גוטע נאכט.

איר דארפט א שלאס?

(געשריבן פארן גליונות לש”ק פ’ תצא)

אין א קליין שטעטעלע איז איינגעפירט אז יעדע פאר חדשים נעמען זיך צוזאם די איינוואוינער, די לאנד באזיצער, יונג און אלט, ארים און רייך, די וואס האבן אייגענע הייזער, און די וואס דינגען פון אנדערע, און מ’שמועסט אויס די גאר וויכטיגע ענינים העומדים על הפרק. 

ביי די אסיפה דאס מאל איז די טעמע א לעצטיגע אויפשטייג פון גניבות אין די גרויסע געשעפטן, עס איז נישט ווי אמאל ווען דאס שטעטעלע האט זעלטן געליטן גניבות, נאר ממש יעדע וואך ווערט אן אנדער געשעפט געפלינדערט פון די וואנדאלן וועלכע רעכענען זיך גארנישט מיט קיינעם ווען זיי באראבעווען מיט הונדערטער און טויזנטער דאלארן ווערד. 

דעריבער פארלאנגען די פארזיצער פון דעם קאמיטע פארן וואוילזיין פון שטעטל אז יעדער געשעפט זאל זיך איינהאנדלען א ספעציעלן שלאס וועלכע איז גאר שווער אויפצוברעכן, מיט נאך פארשידענע שמירה מאסנאמען.  

זיצט מעכל וועלכער איז נעבעך א היימלאזער מאן וואס וואלגערט זיך אין די הקדשים און עסט ביי גוטע אידן א מאלצייט דא און דארט, און ער שרייבט מיט גרויס ערנסטקייט אויף זיין נאטיץ ביכל אלעס וואס ווערט פארלאנגט, ער מאכט א עקסטערן סעיף פאר דעם נייעם פארלאנג אז ‘יעדער’ מוז קויפן דעם נייעם שלאס! ער וועט שוין זוכן ווער ס’וועט אים בארגן צו קויפן דעם נייעם שלאס, אבער קיין אויבער חכם וויל ער נישט זיין. אז מ’הייסט קויפן קויפט מען. 

מעכל!! וועקט ער זיך אויף ווי פון חלום. דער פארזיצער שרייט, מעכל, דו ברויכסט נישט קויפן דעם שלאס! מעכל קנייטשט אויף זיין שטערן מיט פארלייכטערונג, ער האט הנאה מ’האט אים געפטר’ט פון אזא טייערן אויסגאבע, באדאנקט זיך מיט א גרויסן שמייכל, און וויל וויסן פארוואס ער האט זוכה געווען מ’זאל אים באפרייען פון דעם פליכט? איז עס אין זכות פון מיינע אבות? פרעגט מעכל. 

ניין! קלערט אים אויף דער פארזיצער, דו האסט דאך נישט קיין געשעפט, אלזא וואס וועסטו טוהן מיט א שלאס? דעם שלאס ברויכן נאר די מרבה נכסים’קעס אבער דו קענסט שלאפן רואיג.  

—

וויפיל מאל מאכט זיך ביים ערליכן איד אז ער קוקט זיך ארום אויף די אלע גדרים וסייגים וואס מ’לייגט אויף אים ארויף, יעדער אין זיין חדר, אין זיין אפשטאם, אבער אלע מיט פליכטן, און מיט תקנות און מנהגים. 

ער טרעפט זיך אמאל מיט דעם פראסטן איד וועלכער לעבט פריי, און ענטפערט נאך מיט פרעכהייט אז ער איז גאר מקיים אלע מצות אין די תורה אבער די איבעריגע פון חז”ל אדער אונזערע מורי דרך איז אים נישט מחייב. עס וואונדערט וויאזוי קען זיין אז מיר דארפן אזויפיל סייגים, און דער פראסטער פרייער איד לעבט א לעבן אן די אלע זאכן. 

דער ערליכער איד, ווי מער ער שטייגט אלס מער סייגים און גדרים לייגט ער זיך ארויף, ער איז דאך לכאורה מער אויסגעארבייט, וואס דארף מען אזויפיל תקנות מיט מנהגים?

די הייליגע תורה זאגט אונז די וואך אין די פרשה, כי תבנה בית חדש ועשית מעקה לגגיך. עס איז לכאורה זייער שווער דער לשון, וואס דארף שטיין כי תבנה בית חדש? אודאי דארף מען האבן א הויז צו קענען לייגן א מעקה? און אויף א אלטן הויז דארף מען נישט קיין מעקה? עס וואלט געקענט סתם שטיין דער פסוק, ועשית מעקה לגגיך, און מיר וואלטן שוין געוואוסט אז דאס איז אויף א הויז, וואו דען איז דער גג?

נאר די תורה לערנט אונז אויף די אויבנדערמאנטע שאלה, א גאר וויכטיגן לימוד; נאר דעמאלס דארף מען א מעקה, ווען מ’בויט א פרעכטיג שיין הויז, נאר ווען מ’האט א שיינעם בנין דארף מען עס היטן. דער עיקר וואס מ’פארלאנגט פון אונז איז צו האבן דעם בנין, דעם בית חדש, א בחינה פון וכל בוניך לימודי ד’, און נאר דעמאלסט ווען מיר פארמאגן א בנין פארלאנגט זיך א מעקה. עס פארלאנגט זיך תקנות, סייגים, גדרים, וועלכע מיר שפירן פאר הייליג צו היטן, צוליב דעם טייערן בנין, דעם טייערן בית חדש וואס מיר האלטן אין איין בויען. 

און די נעבעך וואס האבן נישט קיין בית, נישט קיין בנין, נאר לעבן א פריי לעבן ל”ע, וואס קענען זיי טוהן מיט די מעקה? וואס ברויכן זיי דען א שלאס? עס איז נעבעך נישטא דער בנין צו היטן, עס איז נישטא דער הויז אויף וואס דער גג זאל חל זיין. 

דעריבער זאגט אונז דער פסוק קלאר: כי תבנה בית חדש, עס פארלאנגט זיך צו בויען, צו זייען, צו הארעווען אין עבדות ד’, און דעמאלס איז דער ועשית מעקה פעליג. סתם ווארפן א מעקה אן א בנין איז טאקע נישט שייך. און דאס קומענדיגע מאל ווען א פארפרעמדטער פרעגט אייך: וואס ברויכסטו אזויפיל סייגים? פארוואס קען איך זיין א פיינער איד אנע אלע גדרים? זאלט איר געדענקען וואס די תורה לערנט אונז: ווייל מיר האבן א שיינעם בנין צו היטן!

זאל מיר טאקע קענען דינען דעם אייבערשטן מיט א אמת, און זיך האלטן שטאלץ מיט די גדרים וסייגים וועלכע היטן אונז פון דעם כי יפול הנופל, און נאר הייבן זיך אין די אמונה און עבדות ד’ לעשות נחת רוח להבוית”ש.

האטס א לעכטיגן שבת. 

דער ריזיגער טויער

געשריבן פארן גליונות לש”ק פ’ שופטים

ביים טויער פון די מיליטערישע קאזארמע זיצט אן אלטער אויסגעדינטער סאלדאט, ער איז באציהרט מיט מעדאלן פון זיינע אמאליגע עררייכונגען, אבער היינט איז ער שוין אלט און שוואך, פאר אים איז געבליבן דער מינדערוויכטיגער ארבייט פון עפענען און שפארן דעם ריזיגן טויער וואס פירט אריין אין די וועלט פון מיליטער.

אט דער טויער איז געבויט פון שטאהל און פון שווערע אייזן באלקאנעס, וועלכע זענען כמעט אוממעגליך איבערצוברעכן אפי’ מיט גאר שטארקע כלי זיין, עס ברויך א ספעציעלן שומר וועלכער גיבט זיך אפ מיט די טיהרן, צו מאכן זיכער אז זיי זענען אין טאקט, און פאררעכטן ווען מ’ברויך.

עס שטייט דארט א קליינטשיק אינגעלע וועלכער קען זיך נישט גענוג אפוואונדערן פון די גבורות פון דעם אלטן סאלדאט, ער פרעגט אים וויאזוי קען אזא אלטער איינגעבויגענער סאלדאט טראגן אזא טיהר וואס איז שווער ווי אפאר טאן וואג. עס איז דאך נישט משיג צו זיין.

דער סאלדאט מיט א שמייכל איז מסביר פארן קינד: קינד מיינס קוק וועסטו זעהן די אנגלען ביי די טיהר, זיי האלטן עס אן מיט שטארקייט, און אזוי דארף איך נאר מאנעווירן וועלכע זייט איך וויל דאס טיהר זאל זיך דרייען. איך וואלט דעם טיהר פון פלאץ נישט געקענט רירן אויב וואלט עס נישט אויף די אנגלען געווען.

***

שופטים ושוטרים תתן לך בכל שעריך, הקב”ה הייסט אונז לייגן שופטים ושוטרים ביי די שערים, עס ווערט אזוי גערופן ווי די שערים אויף וועלכן עס זענען דא די אנגלען וועלכע האלטן די שווערע טיהרן.

דער הייליגער אוהחה”ק זאגט אויפן פסוק, כי תצא למלחמה על איבך וראית סוס ורכב עם רב ממך לא תירא מהם כי ד’ אלקיך עמך המעלך מארץ מצרים.

אז דאס גייט ארויף אויף די מלחמת היצר וואס טרעפט דעם מענטש ווען ער זעהט זיך ארום אז דער יצה”ר איז לוחם ווי א געלערנטער גענעראל, ער קומט מיט סוס ורכב, און דא שטייט דער פשוט’ער בשר ודם דערשראקן וויאזוי איבערצוקומען דעם גרויסן פייער פונעם שטן.

ווידעראום טרעפט ער זיך קעגן דעם נסיון פון “ורכב” וואס דאס ווייזט אז די מלחמה איז א שטענדיגע עס איז מיט די טבעיות וואס זענען מורכב אין דעם מענטש אליינס, אלזא די מלחמה זעהט אויס ווי א פארלוירענער ח”ו.

דאן זאגט אונז דער פסוק אז געדענקען דארפן מיר אז הקב”ה האט אונז ארויסגעצויגן פון מצרים פון די טומאה וזוהמ’ וואס האט אויך אויסגעזעהן בלתי סוף, און פון דארט האט ער אונז געפירט. גראד אונטער די חופה מיט די הייליגע תורה, צום הייליגסטן מאמענט אויף דער וועלט און אלע וועלטן, ווען כלל ישראל האט מקבל געווען די הייליגע תורה.

און דאס דארף דינען פאר אונז פאר א חיזוק צו געדענקען אז מיר זענען קיינמאל נישט פארפאלן, נישט קיין חילוק. ווי שטארק דער שטן איז! ווייל עס איז דער זעלבער באשעפער וואס גיבט אונז דעם נסיון להטיב עם בריותיו, עס איז דער זעלבער באשעפער וואס וועט אונז אויסלייזן פונעם נסיון.

עס איז טאקע א שווערער טיהר וואס ווארפט א שרעק און א אימה, אבער לאמיר נישט פארגעסן אז די אנגלען וועלכע מאכן אויף די טיהר, זענען די זעלבע וואס שפארן עס אויך, מיר דארפן נאר דירעקטירן אונזערע קליינע כוחות אז דער טיהר זאל זיך דרייען צום פונקט וואו עס באלאנגט.

זאל דער אייבערשטער טאקע העלפן אז מיר זאלן מיט דאס ביסעלע כח קענען אנקומען צו שטייגן מעלות גבוהות ורמות בדרכי התורה והיראה.

א גוט שבת.

האב מורא אליינס

(פארן גליונות לש”ק פ’ ראה)

עס איז דער ערשטער טאג אין חדר, די קינדערלעך פרייליך צום שטייגן צו די העכערע כיתה, און מיט א קיצל פון מורא פון דעם נייעם מלמד, זיי ווייסן נאכנישט וואס צו ערווארטן אין די נייע כיתה, וואספארא מלמד זיי האבן געקריגן, איז ער שטרענג? איז ער נאכגיביג? אויף וואס איז ער מקפיד? זיי ווארטן מיט אנגסט, און הערן זיך צו וואס דער רבי באפעלט אינעם פתיחת הזמן.

דער מלמד מיט א שטילע און ערנסטע שטימע צעלייגט דעם סדר היום פאר די נייע העכערע כיתה מיט גרויס ערנסטקייט, און שטעלט אראפ זיין פרינציפליכע שטרענג האלטן די זמנים, לכל דבר ועת לכל זמן, פרישטאג איז פונקטליך ניין אזייגער, מיטאג פונקטליך איינס און אזוי ווייטער. און דא פלוצים ווערן די קינדער שאקירט פון א פרישע אומפארשטענדליכע זמן וואס דער מלמד שטעלט אוועק, די קינדער פארשטייען נישט וואס דאס מיינט.

דער מלמד זאגט מיט אן ערנסטע מינע, פון דריי ביז פיר אזייגער יעדן איינציגן טאג דארף יעדער תלמיד מורא האבן פון מיר! אבער מיט א אמת’ע פחד! נישט אויפהערן צו פארכטן פאר א פולע שעה.

די קינדער קוקן זיך איבער צווישן זיך מיט קענטיגע וואונדער, וואס מיינט דאס? וויאזוי באשטעלט מען א זייגער פאר פחד? צו וועט אונז דער מלמד איבערשרעקן יעדן טאג? וויאזוי האט מען מורא צו א זייגער יעדן טאג?

דער מלמד לאזט נישט ווארטן לאנג און איז מסביר:

טייערע תלמידים, מורא האבן איז פון די איינציגע זאכן וואס באמת ליגט נישט אין די הענט פונעם מענטש, עס קומט געוויינליך פלוצלינג אדער פון גאר שטארקע אומגעוויינליכע דרוק אויפן מענטש, עס איז פון די סארט וואס א ליבליכער טאטע וויל פאר זיין קינד נישט שאפן, און קען נישט ווערן באפוילן צו טוהן נאר ווערט פון זיך אליינס געשאפן צוליב עפעס וואס ווארפט דעם פחד אויפן מענטש.

און אט פון אלע מצוות וואס הקב”ה האט אונז געגעבן און באפוילן איז דוקא יראה די איינע מצוה וואס ער האט אונז געבעטן מיטן לשון פון מה ד’ שואל ממך כי אם ליראה! אט די אאיינע זאך וואס ביי אונז זעהט אויס אינגאנצן נישט אין אונזערע הענט, האט אונזער גרויסער טאטע ברוב רחמיו וחסדיו אונז געשריבן אין זיין הייליגע תורה אש שחורה על אש לבנה: קינדערלעך איך וויל אייך נישט אפשרעקן! איך האב געזאגט פאר די וועלט זי זאל שטיין, און ווען איך האב געזאגט פאר שמים וארץ “די – גענוג” האבן זיי פאר פחד עולם זיך געשטעלט און געבליבן אזוי ווי איר זעהט זיי היינט שוין טויזנטער יאר.  

צו אייך מיינע ליבע קינדער האב איך גערעדט ביים בארג סיני, און גאנצע עשרת הדברות האט איר געהערט פון מיר מיט מיין נביא אמת משה רבינו, ואתם הדביקים חיים כלכם היום, איר קענט אנגיין מיטן טאג טעגליכן עבודת ד’.

דערפאר איז דאס די איינע ציוו וואס איך בעט פון אייך “טוהט דאס אליינס” האט מורא פון גוטן ווילן! איר זענט מיינע קינדער, און איך וויל מיט חסד אייך מזכה זיין מיט אט די הויכע מדריגה, איר זאלט מיט דעם מענטשליכן קערפער צעביסלעך דערגרייכן צו יראת התרוממות, און נישט ח”ו מיט קיין פלוצימדיגע שרעק וועלכע קען פארלאזירן שמים וארץ אוואו איר זעהט עס.

יא, קינדערלעך טייערע, אלס מלמד קען איך ווארפן א פחד מיטן קאנטשיק און אלע אנדערע קנסות, אבער איך וויל איר זאלט לערנען פלייסיג מיט רואיגקייט, דערפאר בעט איך אייך “האטס מורא אליינס”. לאזט מיך נישט נוצן די מעטאדן אייך אפצושרעקן, וועלכע שוואכן אפ דאס שיינקיייט פון אלע אנדערע לימודים אין חדר.

מיר אידן טוען מצות חוקים ומשפטים אלס וואס דער אויבערשטער באפעלט, און אט די איינע גרויסע מדריגה גיבט אונז אונזער טאטע כרחם אב על בנים מיט אומגעהויערע רחמנות בעט ער אונז כי אם ליראה! טוט דאס אליינס! איך וויל אייך נישט דארפן אפשרעקן.

הכל בידי שמים, חוץ מיראת שמים! ווייסט איר פארוואס? מרוב רחמיו וחסדיו וויל ער אונז זאלן דאס אליינס נעמען!

זאלן מיר טאקע זוכה זיין צום ריכטיגן יראת שמים ואהבת ד’ בכל לבב תמיד.  

האט א לעכטיגן שבת.

ווארט איר טאקע?

(געשריבן פארן גליונות לש”ק פ’ עקב)

אן אינטערסאנטער אנעקדאט וועלכעס שפילט זיך כסדר אפ פאר אונזערע אויגן, קען אונז פירן צו פארשטיין א גאר טיעפן דערהער אין לעבן.

פארנדיג פון איין סטאנציע צום צווייטן מיטן באן, קומט אמאל אויס צו דארפן אפשטייגן און ווארטן אויפן קומענדיגן באן אדער גאר עטליכע באנען שפעטער, און פון דארט פארן צום דעסטינאציע וואו מ’וויל דערגרייכן.

זיצנדיג אויפן באנק און ווארטנדיג פארן קומענדיגן ספעציפישן באן, מערק איך פון מיינע צוויי זייטן זיצן מענטשן און זיי ווארטן אויך אויפן באן, אפשר ווארטן זיי אויפן זעלבן וואס איך, אדער גאר אויף א צווייטן באן. איך באמערק אבער א מאן וועלכער זיצט אויפן עק פון באנק קעגן איבער, און איז אויסגעשפרייט מיט זיינע חפיצים, און זינגט זיך אונטער אוואו די וועלט איז זיינס, מיט זיין עסן און טרינקען אויסגעשפרייט ווי ער זיצט אין זיין דירה דא. איך ווייס זייער קלאר, דער ווארט נישט אויף קיין באן, ער זיצט דא ווייל ער האט נישט וואו צו זיין, דער איז אודאי א היימלאזער מאן.

עס כאפט מיך א מחשבה’לע, וואס טוט זיך דא? מיר זיצן אלע אויפן באנק, מיר זיצן אלע אויפן זעלבן ארט, און קוק ווי גרינג ס’איז מיר צו באמערקן ווער עס ווארט, אדער ווער עס ווארט נישט.

– – –

ביים דאקטארס אפיס יעדער זיצט און ווארט, דא און דארט דערקענט זיך אן אומגעדולדיגער וועלכער פרעגט זיך נאך כסדר וויפיל דארפן נאך אריינגיין פאר אים, און אנדערע וועלכע ווארפן בליקן צום וואנט זייגער, האנט זייגער, אדער טאשן זייגער. יעדער וויל זיך זעהן אינדרויסן.

ביים ווינקל זיצט א אידל אקוועם מיט א טעלעפאן איינגעשטעקט אין וואנט, און טרינקט א גלאז פיינעם קאלטן וואסער, ער נישטערט צווישן זיינע באגאזשן, און מאכט זיך א פיינעם פראוואזארישן סענדווידזש און עסט דאס אנגעלאהנטערהייט אויף די לינקע זייט.

איר קוקט אים אן און איר וואונדערט זיך, ווארט דער אידל אריינצוגיין צום דאקטאר? זעהט עפעס נישט אויס. 

אבער ער זיצט דאך פונקט ווי אלע און אין זעלבן פלאץ אויפן זעלבן בענקל. עס איז פארט גרינג צו באמערקן ווער עס ווארט און ווער עס ווארט נישט.

—

ושמרתם לעשות את כל החוקים ואת המשפטים אשר אנכי נותן לפניכם היום. טייטשט דער הייליגער אוה”ח אז דער לשון ושמרתם איז א לשון פון ווארטן, ווי עס שטייט ואביו שמר את הדבר. א איד ווארט צו טוהן מצות און מעשים טובים, דאס אליינס איז שוין א מצוה.

קענען מיר דען מקיים זיין אלע מצוות? וואס טוט זיך מיט מצוות התלויים בארץ? קענען מיר דען טוהן מער ווי האפן, און ווארטן, אז מיר זאלן שוין זוכה זיין צו אט די מצוות? אדער איז דען שייך ביי א ישראל די מצות פון א כהן? קענען מיר דען טוהן מער ווי ווארטן און האפן צו האבן א חלק אין די הייליגע מצות וועלכע מיר מוזן יעדעס איינע האבן פאר אונזער תיקון השלם?

זיצן מיר אלע אין זעלבן גלות, אין די זעלבע אמעריקע, אין דעם זעלבן שמוץ, און פון דעסטוועגן דערקענט זיך גאר שטארק ווער עס זיצט און איז באקוועם, אדער ווער זיצט און ווארט. ווער זיצט און ווארט בכליון עינים צו די ריכטיגע גאולה, צו קענען טון אלע מצוות בשלימות. 

מיר גרייטן זיך צו די הייליגע טעג. די טעג וואס זענען אונז געגגעבן געווארן במתנה מרוב חסדו וטובו פון אונזער גרויסן טאטן. טעג וואס דערינען משפט מען די גאנצע וועלט, האט מען אונז אין די טעג געגעבן די גאלדענע געלעגענהייט, מ’האט אונז געעפנט א טירעלע ביי וועלכן מיר קענען אריינשיקן אונזערע תפלות ובקשות, די שערי דמעות זענען אפן ברייט פאר אונז.

וויאזוי גייען מיר צו צו די הייליגע טעג? אומגעדולדיג? באקוועם? אדער ווארטן מיר בכליון עינים אויף די געלגענהייט צו קענען רעדן צום מלך מלכי המלכים אליינס?

עס דערקענט זיך גאר שטארק אויב מיר ווארטן, אדער זענען מיר באקוועם דא אין גלות און קענען נאר באשטיין משיח זאל אנקומען. 

ווען מיר גייען דאווענען און די אינטערעסע איז מער אין ווען מ’ענדיגט ווי איידער ווען מ’הייבט אן, ווייזט דאס עפעס אויף אונזער ווארטן! הייסט דאס געווארט?

מיר ווארטן און מיר האפן אז די הייליגע טעג זאלן אויף אונז משפיע זיין שלימות און השפעות טובות ברוחניות ובגשמיות, און מיר זאלן שוין זוכה זיין באמת צו די גאולה שלימה בב”א.

גוט שבת

א פעלד מיט ווינקלען

(געשריבן אינטערן רושם)

איך קום פון פעלד, איך קום פון א פעלד מיט ווינקלען, א פעלד וואס וואו מ’דרייט זיך שטייט א איד אין ווינקל, א פעלד מיט טויזנטער ווינקלען פון וואו טויזנטער און צענדליגע טויזנטער תפילות זענען בוקע רקיעים אין דעם יומא דהילולא קדישא של רבינו הקוה”ט זי”ע ועכי”א.

עס זעהט אויס ווי יעדער שלעפט א פעקעלע אויף די פלייצע, א תהלים אין האנט און א ווינקל אין צווייטן האנט, שטעלט זיך אוועק אינמיטן פעלד, און פארגעסט פונעם ארום, אוואו אפגעזונדערט אין א ווינקל שפירן זיך די אידן אויף דעם פעלד.

דאס נאטורליך גערויש פון די געלט קלייבער ווערט אומנאטורליך קלענער און ווי פארטויבט פון א העכער קול, א אומהערבארער רעש גדול וואס פארשטימט דעם ארום, און ער הערט נאר דאס אייגן צובראכן געבעט תפלה למשה…

אט זעה איך א אידל שטיין אינדערמיט, מיטן פנים פארקירוועט אוואו ער זוכט א ווינקעלע פאר די טרערן צו פארדעקן, עס זעהט אויס ווי ער שפירט זיך טאקע אין א ווינקל, עס שטראמען פון די אויגן אן קיין אפהאלט. ער שטייט אינמיטן פעלד איינער אליינס, מיט נאך טויזנטער אידן וואס שטייען אליינס. עס איז נאר דער קול וואס פלעכט זיך למעלה מעשרה וואו די קולי קולות טרעפן זיך און פארמירן א קנויל ווי פונעם קטורת גלייך צום כסא הכבוד.

עס איז נישט דער געוויינליכער ווידער קול פון ליידיגקייט, עס איז דער אפקלאנג פון טויזנטער תפלות על אם הדרך וועלכע די מלאכים ושרפים טראגן ארויף אויפן מזבח של מעלה.

אט די אלע אידן פון אלע קרייזן און שיכטן זענען די עמודי עולם וועלכע קנעטן דעם ליים פאר די זוילן אויף וועלכעס דאס וועלטעלע שטייט, זיי קלאמערן זיך צו דעם פעלד מיט טויזנטער ווינקלען, ווייל עס איז א הייליג פלאץ וואו די שכינה הק’ טוט זיך נישט אפ פון די צדיקים במיתתם הקרויים חיים.

זאלן די אידן אהיים טראגן שפע רב השפעות טובות ברוחניות ובגשמיות בכלליות ובפרטיות פאר זיך און פאר גאנץ כלל ישראל בכל מקומות מושבותיהם.

להתענג בתחנונים

(געשריבן פאר גליונות לש”ק ואתחנן)

ביים עושר אין שטוב איז אלס ציכטיג ריין, אלס שפיגלט און גלאנצט, די משרתים טוען רעגלמעסיג זייערע פליכטן צופרידן צו שטעלן דעם האר וועלכער שטעלט פאר איינס פון די רייכסטע פערזאנען אין די מדינה, צו וועם מ’ווענדט זיך פון איבעראל פאר נדבות און ווי אויך פאר זיין שכל הישר’דיגן צוגאנג צו פראבלעמען.

עס איז היינט א טאג ווי אלע טעג ווען איינער פון די משרתים וועלכער האט א גאר אינטערסאנטן אויפגאבע, ער טראגט א קאנווערט אראפ צום הקדש וועלכעס איז אין ביהמ”ד פון שטעטל, און גיבט איבער דעם קאנווערט פאר א ארימאן וועלכער איז שוין ווי א תושב דארט, און יענער נעמט דאס איבער מיט א שמייכל, און שיקט צוריק א פארמאכטן קאנווערט.

אונזער משרת ווערט מער און מער נייגעריג צו וויסן וואספארא קארעספאנדענץ גייט צווישן דעם גרויסן עושר און דעם בלוטיגן ארימאן.

ער קען זיך נישט איינהאלטן און פרעגט דעם האר; אויב מעג איך פרעגן, איך קען זיך נישט איינהאלטן, אבער וואספארא געשעפטן האט דאס דער האר מיט דעם ארימאן? צו איז ער א פארשטעלטער ביזנעסמאן? א באהאלטענער נגיד? וואס איז דא די מעשה?

דער עושר האלט זיך נישט צוריק און פארציילט. אט דער ארימאן איז א האלב יאר צוריק געקומען קלאפן אויף מיין טיהר און איך האב אים געוואלט געבן א מטבע ווי איך טוה געוויינליך, אבער ער האט געבעטן ער וויל דוקא איך זאל אים אויסהערן, און איך האב טאקע אזוי געטוהן.

האט ער מיר געבעטן, ער וויל קומען ארבייטן צו מיר אין שטוב, ער האט מיר אראפגעגעבן זיין רעזומעי און ווי טויגליך ער איז, אבער איך האב נישט געהאט קיין אפענע פאזיציע אים אנצוטראגן. האט ער צו מיר א אינטערסאנטן פארלאנג געהאט, אז איך זאל נאר יעדעס מאל וואס ער שיקט אריין א אפליקאציע פאר די ארבייטס פאזיציע, אים לאזן וויסן אז איך האב עס געזעהן, און מיט דעם וועט ער שוין זיין זייער צופרידן, און וועט נאר קומען ווען איך וועל אים ערלויבן.

איך האב פארשטייט זיך אים געזאגט אז איך וועל אים דאס נאכגעבן. אלזא דער ארימאן שיקט מיר טעגליך זיין אפליקאציע פארן שטעלע, און איך שיק אים צוריק א קאנפירמאציע אז איך האב עס געקריגן, און אזוי גייט דאס שוין א לאנגע צייט.

דער משרת ווענדט זיינע טריט גלייך צום הקדש און פארלאנגט פונעם ארימאן א הסבר, מילא מיין בעה”ב ער איז דאך א צדיק און ער וועט טוהן ווי ער האט זיך אינטערגענומען, אבער וואס פארא נוצן האסטו ארימער מענטש פון דעם אז דו האלטסט אין איין שיקן דיין אפליקאציע?

דער ארימאן ענטפערט מיט א באהאלטענעם שמייכל אויפן פנים. מיין טייערער איר זאלט פארשטיין, די הנאה אז איך האב א אנגייענדיגע קארעספאנדענץ מיטן גרעסטן עושר פון שטאט, איז איין הנאה וולכע איך קען דיר אפי’ נישט מסביר זיין. ווי אויך אז איך ווייס אז דער עושר לייענט מיין אפליקאציע יעדן טאג, האף איך אז איין טאג וועט ער נאך האבן עפעס א פאזיציע מיר צו געבן. איין זאך אבער אויב וועל איך נישט צוריק הערן פון אים, ווייס איך אז מיינע האפענונגען זענען צערינען. פארשטייסטו שוין מיין שמחה מיט די בריוון?

***

ואתחנן אל ד’ בעת ההיא, משה רבינו ווייזט אן פאר אידישע קינדער, אז א אידישע תפילה גייט קיינמאל נישט לאיבוד, די אפליקאציע ווערט געלעזט דורכן מלך מלכי המלכים אליינס, דער מלך פון אלע וועלטן, לייענט אונזערע קליין קעפיגע בקשות, און טראץ וואס מיר זעהן נישט אלס גראד דעם בריוול צוריק קומען, האבן מיר א שטענדיגע קאראספאנדענץ מיט אונזער טאטן אין הימל.

משה רבינו האט מתפלל געווען איבער פינף הונדערט תפילות, אלס וויסנדיג אז ער וועט סוכ”ס נישט אריינגיין קיין ארץ ישראל, אונז צו לערנען די אייביגע הנאה פון מתחנן זיין צום גרויסן טאטן, וואס די הנאה און תענוג פון אט דעם רשות וואס אפי’ מלאכים האבן נישט, אלס צו קאמיוניקירן מיטן בורא כל העולמות אליינס, איז שוין גענוג נישט אראפצולייגן דעם סידור’ל, און זיך משתעשע זיין מיט דעם גרויסן כבוד וואס מיר האבן אלס קינדער פון גרויסן טאטן.

די שלוחים די מלאכים, קוקן מיט וואונדער, וואס גייט דא פאר? מיר בעטן איינמאל, און מער קענען מיר צום מלך נישט רעדן, און אט שלעפן מיר יעדן טאג הויפענעס קאנווערטן פיהל מיט תפילות ותחנונים, און דאס גייט אזוי יעדן טאג עטליכע מאל, און צומאל נאך מער פון דעם. די מכניסי דמעה טראגן און ברענגען, אבער וואונדערן זיך ווי שטארק איז די שייכות און קשר צווישן די פשוט’ע בשר ודם אידעלעך מיטן אלמעכטיגן באשעפער.

לאמיר אויסנוצן אונזער כח און זיך אויסבעטן אלס גוטס.

האט א לעכטיגן שבת

מיט וועם וועל מיר זעגלען?

געשריבן געווארן פארן גליונות לש”ק פ’ דברים

דער קאפיטאן איז אויפן שיף ווי א קעניג אין זיין קעניגרייך, ער באפעלט, ער שאפט, און ער שטעלט אהער א גאנצע מלוכה מיט אלע קליפערליך. זיינע שטאב מענטשן גרייטן אן גענוג צו עסן און טרינקען און פון אלע אנדערע געברויכן, אז אפי’ אויב זאל קומען צו אומגעראכטענע פארלענגערונגען אויפן לאנגן וועג זאל אלס זיין מעגליך אנצוקומען בשלום אויף די יבשה.

די רייזנדע, וועלכע שטעלן פאר דאס פאלק אין דעם קליינעם מלוכה, הערן זיך צו פארזיכטיג צו די באפעלן פונעם קעניג דער קאפיטאן, ער זאגט וואס מ’מעג און וואס מ’טאר נישט אויף דעם שיף, און ער גיבט פונקטליכע אנווייזונגען וועלכע מ’מוז אויספאלגן כל זמן מ’רייזט מיט זיין שיף.

ביי איינע פון די רייזעס ווען אויפן שיף האט זיך שוין פארמירט ווער די רייזנדע זענען און פאסאזשירן האבן זיך באקענט איינער מיטן צווייטן, האט זיך ארויסגעשטעלט א אינטערסאנטער פאקט, אז דער שיף איז יעצט באוואוינט מיט א גאנצע גרופע אינוואלידן נעבעך, ווער הינקעדיג ווער בלינד, רח”ל אא”וו.

ויהי בנסוע, יעדער איז על מחנהו, מ’גרייט די שטובער, מ’מאכט זיך באקוועם. דרייט זיך ארום דער הויפט מאטראז גאר אנגעצויגן, מ’קען צו אים נישט רעדן ממש נישט צום דערקענען. בכלל נישט ווי זיין שטייגער, וואס איז אלס סאליד און צוגעלאזן, פירנדיג אזא ריזיגן אפעראציע דארף מען דאך האבן אומגעוויינליכע רואיגקייט.

א געהילף פרעגט דעם מאטראז הויפט; מיין האר, וואס שטערט דיך? וואס ביזטו אזוי אנגעצויגן? וואס שרעקט דיך? צו ווייסטו עפעס וואס איך ווייס נישט? זענען מיר אין א סכנה?

דער הויפט נעמט דעם געהילף ביי די האנט און גייט אין א ווינקל, און איז מסביר אזוי: קוק דיך ארום מיט וואספארא פאסאזשירן מיר פארן, איינער הינקעדיג, איינער בלינד, א צווייטער סתם נישט מיט אלעמען. עס פאסירט אלעמאל אז אויפן שיף זענען דא אלע מינים, אבער דאס מאל. איז דער גאנצער טראנספארט פון די סארט.

נו, איז וואס? פרעגט דער מאטראז מיט וואונדער? מיר זענען זיך משדך מיט די פאסאזשירן? סך הכל פירן מיר זיי אפ און מ’געזעגנט זיך אין פריידן. וואס שטערט דיך אזוי?

אזוי לאנג ווי דער שיף פארט און אלעס ארבייט פיין, האב איך נישט קיין דאגות – ענטפערט דער הויפט – אבער אויב ח”ו קומען מיר צו פראבלעמען און מ’דארף די פאסאזשירן זאלן העלפן זעגלען אויב די מאטארן צוברעכן זיך, וואס וועלן מיר טוהן? מיט אזוינע פאסאזשירן קענען מיר דען פירן א שיף?

דו הערסט? דער קאפיטאן איז נאר גוט ווען אלעס פארט כשורה, אבער אויב ח”ו די מאטארן צוברעכן זיך דארף מען די צוזאמארבייט פון אלע פאסאזשירן. מיט וועם גיי מיר דא צום טיש?

(עס איז א שטייגער ווי היינט אויף די פליגערס ווען מ’גיבט א ספעציעלע לעקציע פאר די וואס זיצן ביים אימערדזשנסי ארויסגאנג, צו וויסן וויאזוי צו העלפן די פאסאזשירן אין פאל פון נויט.)

—

שרייבט דער הייליגער כלי יקר די וואך אויפן פסוק בין פארן ובין תפל ולבן.

יעדע מינוט אין לעבן דארפן מיר אנקומען צו די גרויסע חסדים פונעם קאפיטאן פון די וועלט, און ווען מיר זינדיגן ח”ו פארלירן מיר די זכותים צו קענען געהיטן ווערן פון די אלע מקרים רעים פון די וועלט רח”ל.

אויב אבער האלט מען זיך באחדות, קען דאס נאך האלטן בדרך הטבע, וויבאלד איינער העלפט זיך דעם צווייטן, און מ’לעבט צוזאמען, אז מ’זאל נישט גראד דארפן אויסשטיין ח”ו די תוצאות פון די זינד, און מ’האט די געלעגנהייט פאר תשובה.

די אידן האבן געזינדיגט צוויי גאר שטארקע זינד, אין די צוויי טרויעריגסטע טעג פון יאר, דאס ערשטע מיטן עגל, און דערנאך מיט די מרגלים. און ווי דער כלי יקר ווייזט אן איז דער חטא העגל געווען טאקע א מרידה בד’ און די אידן האבן זיך פארזינדיגט לדורי דורות, און דאס איז פארגעקומען שבעה עשר בתמוז. דערנאך האבן די אידן געזינדיגט אום תשעה באב מיטן חטא פון די מרגלים, וועלכעס איז געווען בשנאת ישראל אז מ’האט זיך פיינט געהאט איינער דעם צווייטן, וואס דאס האט געברענגט דעם טאטאלן חורבן הבית יארן שפעטער.

חז”ל זאגן אונז טאקע אז מיטן עוון פון שנאת חנם איז חרוב געווארן דער בית המקדש. איז דען קיין אנדערע חטאים נישט געווען? נאר ווילאנג אידן האבן זיך געהאלטן צוזאמען האט דער עונש נישט געקענט פולקאם אויסגעפירט ווערן אויף זיי. אנדערש איז געווען ווען מ’האט זיך פיינט געהאט און זיך מער נישט געקענט שיצן פון די פורעניות.

דער שיפס קאפיטאן פירט דעם רעדל, און אפי’ אויב שאפט זיך א לעכל אדער דער מאשין ארבייט נישט, נעמט מען די כוחות פונעם רבים און מ’פארט דורך די שטורמישע וואסערן. אויב אבער קען מען נישט ארבעטן צוזאמען אויף די זעגלען איז קיין רעדע פון פארן נישט פארהאן.

לאמיר זעגלען צוזאמען וועט דער שיף אנקומען צום בארטן, און צוריק זוכה זיין אז די שכינה הק’ זאל רוען בתוכינו והימים האלו יתהפכו לששון ושמחה.

האט א לעכטיגן שבת.